آسیب های مینیسک در ورزشکاران۱

ورزش در عین سودمندی فراوانی که دارد در برخی موارد ممکن است باعث آسیب در وزشکاران شود،. یکی ازنواحی شایع آسیب دررشته های مختلف ورزشی،زانوست.

زانو یک مفصل لولایی است که دربالاتوسط استخوان ران ودرپایین توسط استخوان درشتنی تشکیل شده است مفصل زانوتوسط عضلات ورباطهای اطراف خود پایدار شده است . عضله چهار سر رانی در قدام ران و عضله همسترینگ درخلف ران قراردارندکه باعث راست شدن وخم شدن زانومیشوند . دورباط به نام رباط صلیبی قدامی ورباط صلیبی خلفی درزانووجودداردکه مانع جابجایی قدامی وخلفی زانومیشود . همچنین رباط های طرفی زانو نیز در پایداری زانو و جلوگیری از حرکات جانبی زانو نقش موثر و مهمی را دارند .

در مفصل زانو ما دومنیسک داریم که یکی درطرف داخل ودیگری درخارج قراردارندجنس اینمنیسکهاغضروفی–فیبری است وداخل آنهامقعرو خارج مینیسک ها محدب است در نتیجه در برش عرضی به صورت سه گوش دیده می شوند. غیر از قسمت محیطی مینیسک ها سایر قسمت های آن خونرسانی ضعیفی دارد . وظایف اصلی منیسک ها به شرح زیر است :

۱- افزایش پایداری مفصل زانوباعمق بخشیدن به سطح مفصلی

۲- انتقال وپخش نیرو های وارده به مفصل

۳- افزایش نرمی مفصل

۴- جذب شوکه ای ضربه

بسته یا اینکه شکل پارگی منیسک چگونه است و در کدام قسمت از آن قرار دارد پارگی های منیسک بهانواع مختلفی تقسیم بندی میشود. پارگی ها ممکن است طولی، عرضی، مایل ، دسته سطلی ، شاخی ،به صورت زبانه ای (آویخته) ، یا مخلوطی از انواع قبلی باشند

پارگی های منیسک هم در حین ورزش می تواند رخ دهد و هم در سایر فعالیت های غیر ورزشی ممکن است ایجاد شود . حرکاتی مانند چرخش تنه روی زانوی خم شده که موجب می شود ران روی ساق بچرخد می تواند موجب پارگی مینیسک شود . برخورد های فیزیکی نیز می تواند از سایر علل پارگی منیسک ها باشد .مثلا تکل زدن در فوتبال ، همچنین متعاقب پارگی های لیگامان صلیبی قدامی نیز مینیسک می تواند پاره شود این پارگی می تواند همزمان با پارگی لیگامان صلیبی قدامی باشد یا اینکه بعد از گذشت مدتی از آسیب لیگامان صلیبی قدامی ، این پارگی اتفاق بیفتد .

درمطالعات زیادی مشخص شده است که بعدازگذشت ۳ ماهازآسیب لیگامان صلیبی قدامی افزایش معنی داری درپارگی هایمنیسک داخلی رخدادهاست . باافزایش سنمنیسک ها نیز مانند سایر اعضای بدن تحت تاثیر فرایند پیری قرار می گیرند و در نتیجه با یک فشار نامناسب ممکن است دچار پارگی شوند . به هر حال پارگی منیسک به هر دلیلی که باشد نکته قابل اهمیت تر از آن تشخیص این پارگی و درمان آن است .

بعد از پاره شدن مینیسک ورزشکاراحساس درددر زانوی خود می کند ولی معمولا شدت درد به آن میزان نیست که ورزشکار نتواند به رقابت خود ادامه دهد .

در این حالت معمولا بعد از گذشت ۲۴ ساعت زانو متورم شده و دچار محدودیت حرکات می شود . در بعضی از افراد پارگی یمنیسک ممکن است باعث قفلشدنزانو شود . درمعاینهزانوتندرنسداردکهایندردناکیدر خط مفصلی مشهود تر است .

تست مک موری (خم و راست کردن و چرخاندن زانو است که با این حرکت ممکن است بیمار احساس درد در مفصل زانوی خود داشته باشد )در پارگی مینیسک مثبت می شود

معمولا در عکس ساده رادیوگرافی شواهدی دال بر پارگی مینیسک دیده نمی شود ولی با MRI یا انجام آرتروسکوپی تشخیص قطعی می شود .

درمان پارگی مینیسک شامل دو مرحله است یکی فاز حاد و دیگری فاز مزمن.

در فاز حاد آسیب باید در ابتدا فرد را از بازی خارج کرد به وی استراحت داد و زانو را تحت کامپرشن و درمان با یخ قرار داد .معمولا در هر یک ساعت بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه از یخ بر روی موضع استفاده می شود بهتر است از تماس مستقیم یخ با بافت پرهیز شود زیرا ممکن است باعث آسیب پوست شود . این درمان باعث کاهش تورم و التهاب در بافت آسیب دیده می شود . درمان فاز حاد معمولا بین ۴۸ تا ۷۲ ساعت به طول می انجامد.

در فاز مزمن درمان تاکید بر روی بازتوانی و در صورت داشتن اندیکاسیون ، عمل جراحی است.

نوع درمان بر حسب سن فرد ، میزان فعالیت و تحرک فرد ، میزان و ناحیه پارگی مینیسک ومدتزمانیکهازپارگیگذشتهاستتغییرمی کند .ناحیه ای که در یک سوم خارجی مینیسک قرار دارد دارای خونرسانی خوبی است و پارگی هایی که در این قسمت هستند ممکن است به طور خودبخودی یا با عمل جراحی ترمیم شوند.ناحیه دو سوم مرکزی به صورت خود به خودی یا عمل جراحی ترمیم نمی شود بلکه احتیاج به جراحی و خارج کردن مینیسک به صورت کامل یا نسبی دارند که این عمل معمولا به وسیله آرتروسکوپی و توسط جراح متخصص ارتوپدی انجام می شود.

درمان فیزیوتراپی

بعد از عمل جراحی ورزشکاران باید تحت فیزیوتراپی قرار بگیرند که ممکن است این درمان برحسب نوع عمل جراحی تا چندین ماه طول بکشد و شامل مراحل مختلف درمانی می باشد . بعد از طی این مراحل ورزشکار برای بازگشت به رقابت و شرکت در مسابقات آماده شده است.

دکتر شاهین صالحی –متخصصپزشکیورزشی